top of page

Χαλκίδα

  Η Χαλκίδα αποτέλεσε ένα από τα προπύργια εγκατάστασης προσφύγων όσον αφορά τις περιφερειακές πόλεις της Ελλάδας. Από τους 12.000 πρόσφυγες που ήρθαν στο νησί της Εύβοιας δέχτηκε το μεγαλύτερο κύμα. Αρχικά οι συνθήκες διαβίωσης ήταν πολύ δύσκολες για τους Μικρασιάτες, καθώς δεν υπήρχαν οι κατάλληλες υποδομές όπως και στις περισσότερες περιοχές. Στήθηκαν λοιπόν παράγκες και πρόχειρα καταλύματα.

   Πολύ σημαντική βοήθεια στη στέγαση των προσφύγων πρόσφερε το εργοστάσιο οινοπνευματοποιείας    "Αρέθουσα". Το εργοστάσιο ήταν ιδιοκτησίας των αδελφών Ζάχου από την Κάρυστο και κατασκευάστηκε το 1882. Το εμβαδόν του είναι 1.380 τ.μ. ενώ η έκταση του οικοπέδου πλησιάζει τα 7,5 στρέμματα. Η λειτουργία του δεν κράτησε για πολλά χρόνια καθώς η αρρώστια που έπληξε τους αμπελώνες της γύρω περιοχής αποτέλεσε τον βασικό παράγοντα του οικονομικού του μαρασμού και του κλεισίματός του εν τέλει. Το 1924 δέχτηκε πολλούς πρόσφυγες οι οποίοι δεν είχαν να μείνουν κάπου αλλού. Δυστυχώς σήμερα το "φάντασμα" της Αρέθουσας μένει παντελώς αναξιοποίητο αν και θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων λόγω και του μικρού θεάτρου που περικλείεται στο εσωτερικό του οικοπέδου.   

Αρέθουσα

   Με το πέρας των πρώτων δύσκολων χρόνων οι Μικρασιάτες ξεκίνησαν να φτιάχνουν τους πρώτους συνοικισμούς τους αποτελούμενους από διώροφα κτίρια στην άκρη της πόλης. Χαρακτηριστικές προσφυγικές συνοικίες αποτελούν η Καναπίτσα, ο Καράμπαμπας, η Νεάπολη και τα "Τούρκικα Μνήματα". Τα κτίσματα αυτά περιλαμβάνονταν στις οδούς Χρυσοστόμου Σμύρνης, Κυδωνιών, Σηλυβρίας, Τράλλεων, Προκοπίου και άλλων οι οποίες υπάρχουν μέχρι σήμερα.      

Συνοικισμοί

Το σχολείο των προσφύγων

   Οι πρόσφυγες έδιναν σημασία στη μόρφωση και στην πνευματική καλλιέργεια γενικότερα. Η Χαλκίδα πριν τον ερχομό τους είχε 4 δημοτικά σχολεία. Το 5ο Δημοτικό Σχολείο Χαλκίδας αποτέλεσε το λεγόμενο προσφυγικό σχολείο της πόλης και δημιουργήθηκε το 1924. Σύμφωνα με στοιχεία από το αρχείο του σχολείου και τη συνέντευξη της Φώτως Βάχου συνταξιούχου σήμερα δασκάλας και μαθήτριας τη δεκαετία του '50, το 5ο Δημοτικό ήταν ένα παλιό διώροφο προσφυγικό σπίτι με κεραμίδια όπως τα λιγοστά που έχουν διασωθεί από εκεινη την εποχή. Στην αρχική του μορφή είχε δύο αίθουσες κάτω από μία ξύλινη στριφτή σκάλα η οποία οδηγούσε στις τέσσερις αίθουσες του δευτέρου ορόφου, ενώ εντύπωση προκαλεί ότι δεν υπήρχε φράχτης. Αργότερα κτίστηκε εξωτερική σκάλα. Το κτίριο αυτό κατεδαφίστηκε το 1972 και το 1974 εγκαινιάστηκε το καινούριο σχολείο. Λόγω της μεγάλης αύξησης των μαθητών η αίθουσα εκδηλώσεων, τα γραφεία δασκάλων και οι αποθήκες μετατράπηκαν σε αίθουσες διδασκαλίας. Το 2006 έγινε επέκταση και έτσι το 5ο Δημοτικό απέκτησε περισσότερες αίθουσες, γραφεία, αίθουσα εκδηλώσεων και γυμναστήριο. Το 2008 ο Διευθυντής και ο Σύλλογος Διδασκόντων αποφάσισαν την αλλαγή της ονομασίας του σχολείου στα πλαίσια της ανάπτυξης πολιτισμικής και ιστορικής συνείδησης των μαθητών. Έτσι μετονομάστηκε σε "5ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΧΑΛΚΙΔΑΣ - ΔΙΔΩ ΣΩΤΗΡΙΟΥ" τιμώντας ταυτόχρονα τη σπουδαία Μικρασιάτισσα λογοτέχνη μας αλλά και την προσφυγική καταγωγή του Σχολείου και της γειτονιάς του.  

Το εργοστάσιο της Αρέθουσας

Στο βάθος φαίνονται τα σπίτια των προσφύγων στον Καράμπαμπα

Το 5ο Δημοτικό Σχολείο Χαλκίδας

bottom of page