ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ Β΄ΕΠΙΠΕΔΟΥ 2014 ΠΕ70
"Συνέχεια του μαθήματος: Πώς σας φαίνεται παιδιά η Εύβοια;"
Ιστορία Έκτης Δημοτικού
Περίπατος στις αναμνήσεις
Το λείψανο του Αγίου Ιωάννη του Ρώσου στο Νέο Προκόπι Ευβοίας
Οι πληροφορίες για το ιστορικό του ερχομού του λειψάνου του Αγίου Ιωάννη του Ρώσου προέρχονται από γραπτή μαρτυρία του Χαράλαμπου Αβερκιάδη. Η καταγωγή του έλκεται από το Προκόπι της Καππαδοκίας. Σύμφωνα με αφηγήσεις του πατέρα του, Αποστόλου, ο οποίος ήταν γιος του παπα-Χαράλαμπου, ιερέα στο ναό του Αγίου Βασιλείου, εκεί βρισκόταν αρχικά το λείψανο του Αγίου.
Η συνθήκη της Λωζάνης (1923) ξεκίνησε να εφαρμόζεται ένα χρόνο μετά, το καλοκαίρι του 1924. Τότε έφτασαν στο Προκόπι οι πρώτες τριακόσιες οικογένειες Τούρκων από την Ελλάδα. Οι Έλληνες κατόπιν εντολής των τουρκικών αρχών αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια και τα υπάρχοντά τους και να συγκεντρωθούν σε άλλους χώρους όπως είχε ορισθεί. Είναι πολύ δύσκολο να φανταστούμε τα συναισθήματα κάποιου που βλέπει να του παίρνει το σπίτι με όλα του τα υπάρχοντα ένας ξένος, αναλογιζόμενος επίσης ότι το δικό του μέλλον μόνο σίγουρο δεν είναι.
Οι κάτοικοι εκτός από τα δικά τους προβλήματα είχαν και ένα ιερό καθήκον: να πάρουν το σκήνωμα του Αγίου με κάθε κόστος. Για να μη γίνει αυτό οι Τούρκοι κλείδωσαν και σφράγισαν την εκκλησία με τον Άγιο μέσα και εξαφανίστηκαν παρά τις παρακλήσεις του παπα-Χαράλαμπου και των άλλων υπευθύνων. Οι Τούρκοι εκτιμούσαν και σέβονταν τον Άγιο, ενώ θεωρουσαν ότι τους ανήκε, γιατί είχε μαρτυρήσει στη πατρίδα τους.
Οι Προκοπιανοί αναστατώθηκαν ιδιαίτερα με τα νέα, αλλά παράλληλα σκέφτονταν τρόπους για να πάρουν το ιερό λείψανο και τα σκεύη του ναού. Σαν απομηχανής θεός εμφανίστηκε ένας Έλληνας σιδηρουργός στον παπα-Χαράλαμπο και του είπε ότι μπορούσε να ανοίξει την πλαϊνή πόρτα της εκκλησίας για να πάρουν το σκήνωμα. Το σχέδιο εκτελέστηκε το βράδυ της 9ης Σεπτεμβρίου του 1924. Το επόμενο βήμα ήταν η άμεση φυγάδευση του Αγίου χωρίς να τους αντιληφθούν οι Τούρκοι. Ο ιερέας έμαθε ποιοι συμπατριώτες τους έφευγαν την επόμενη μέρα και παρακάλεσε τον Παναγιώτη Παπαδόπουλο να πάρει μαζί του τον Άγιο. Εκείνος το θεώρησε μεγάλη τιμή και δέχτηκε αμέσως. Το σκήνωμα του Αγίου το τύλιξαν με ένα κιλίμι και το έραψαν προσεκτικά γύρω γύρω λέγοντας στο τελωνείο ότι ήταν ρούχα και τρόφιμα. Ξεκίνησε λοιπόν το ταξίδι για το Ούλου Κάσλα με προορισμό το λιμάνι της Μερσίνα.
Οι Έλληνες πρόσφυγες περίμεναν αρκετές μέρες στη Μερσίνα το καράβι που θα τους μετέφερε στην Ελλάδα. Τους τοποθέτησαν σε σκηνές, όμως αντιμετώπιζαν σοβαρά προβλήματα με το φαγητό και την απλυσιά που είχε γεμίσει ψείρες και κοριούς τα κορμιά τους. Από τη φοβερή ταλαιπωρία πολλοί -κυρίως ηλικιωμένοι- άφησαν την τελευταία τους πνοή εκεί και τους έθαβαν στα χωράφια. Όταν ήρθε επιτέλους το πλοίο (ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΔΕΣΤΟΥΝΗΣ) δημιουργήθηκε μεγάλος πανικός, επειδή δεν υπήρχε αποβάθρα και έριξε αναγκαστικά άγκυρα σε μεγάλη απόσταση από τη στεριά, οπότε οι πρόσφυγες έπρεπε να επιβιβαστούν σε βάρκες. Έτσι το δέμα με τον Άγιο μπήκε στο αμπάρι κακήν κακώς.
Τον Οκτώβριο του 1924 το πλοίο απέπλευσε από τη Μερσίνα με ρότα το λιμάνι της Χαλκίδας. Εκεί είχε συμφωνηθεί να αποβιβαστεί ένα μέρος των προσφύγων μαζί με το ιερό λείψανο. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού συνέβη ένα πολύ παράξενο περιστατικό. Μεσοπέλαγα και ενώ οι μηχανές δούλευαν κανονικά, το καράβι σταμάτησε να προχωράει και περιστρεφόταν άναρχα. Ο καπετάνιος τρομοκρατημένος, αφού πρώτα ήλεγξε ότι δεν υπήρχε κάποια βλάβη, ρώτησε τους πρόσφυγες αν μετέφεραν κάτι ιερό μαζί τους. Ο Παπαδόπουλος τότε του αποκάλυψε ότι στο αμπάρι βρισκόταν το ιερό λείψανο του Οσίου Ιωάννη του Ρώσου και αμέσως ο καπετάνιος έδωσε εντολή να μεταφερθεί το σκήνωμα από το αμπάρι στο σαλόνι. Μόλις έφεραν τον Άγιο οι ιερείς με επικεφαλής τον παπα-Χαράλαμπο έκαναν δέηση και αμέσως το καράβι άρχισε να ταξιδεύει ομαλά στη ρότα του σε θάλασσα ήρεμη και γαλήνια.
Το ιερό σκήνωμα υποδέχτηκαν στο λιμάνι της Χαλκίδας ο Μητροπολίτης Γρηγόριος, ο Νομάρχης, ο Δήμαρχος και άλλοι επίσημοι. Η πρώτη δέηση έγινε στην αποβάθρα και εν συνεχεία μεγάλη πομπή που δημιουργήθηκε από κατοίκους της πόλης και πρόσφυγες, το μετέφερε στον Ιερό Ναό του Αγίου Ιωάννη (νεκροταφείο).
Το σκήνωμα του Αγίου δεν έμεινε για πολύ καιρό στον Άγιο Ιωάννη καθώς οι πρόσφυγες που είχαν εγκατασταθεί στο Νέο Προκόπι έστησαν ολόκληρη επιχείρηση για να το πάρουν. Το βράδυ της 5ης Ιουνίου του 1925 μια ομάδα Προκοπιανών εξαπάτησαν τον φύλακα του νεκροταφείου. Προσποιήθηκαν ότι ήταν ταξιδιώτες και ότι ήθελαν να προσκυνήσουν τον Άγιο. Έτσι τον έπεισαν να τους ανοίξει την εκκλησία. Έπειτα τον ακινητοποίησαν και με γρήγορες κινήσεις πήραν τη λάρνακα και τη μετέφεραν σ' ένα αυτοκίνητο που βρισκόταν έξω από τον μαντρότοιχο του νεκροταφείου.
Το ιερό λείψανο έφτασε στο Νέο Προκόπι και τοποθετήθηκε στον Ιερό Ναό Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης μέχρι το 1951 από όπου μεταφέρθηκε στο Ναό που ανεγέρθη προς τιμήν του Αγίου. Εκεί αναπαύεται μέχρι σήμερα και χιλιάδες προσκυνητές περνούν κάθε χρόνο για να τιμήσουν τον Άγιο ή για να αντλήσουν κουράγιο και δύναμη.
Το Προκόπι της Καππαδοκίας και το Νέο Προκόπι Ευβοίας στο χάρτη
Καταυλισμός των Προκοπιανών στο Ούλου Κάσλα
Το πλοίο "ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΔΕΣΤΟΥΝΗΣ"
Το ιερό σκήνωμα του Αγίου Ιωάννη του Ρώσου
Ο ιερός ναός του Αγίου Ιωάννη του Ρώσου στο Νέο Προκόπι